به گزارش همشهری آنلاین این پژوهش که نتایج آن در ژورنال STEM CELLS Translational Medicine منتشر شد، بر سلوهای بنیادی «لیمبوس» (limbal) در چشم متمرکز بود که افراد دچار نابینایی قرنیه‌ای فاقد آن هستند. این سلول‌ها در سطحی‌ترین لایه قرنیه، لایه شفاف جلوی چشم، به نام اپی‌تلیوم قرار دارند. اپی‌تلیوم قرنیه به عنوان مانعی در برابر گردوغبار و میکروب‌ها عمل می‌کند.
لیمبوس چشم در محل تبدیل اپی‌تلیوم صلبیه (بخش سفید چشم) و ملتحمه (بخش مخاطی حاشیه چشم) به قرنیه (بخش شفاف جلوی چشم) قرار دارد.
A و B چشم طبیعی، C و D چشم دچار فقدان سلول‌های بنیادی لیمبوس (LSCD) که در آن کدورت قرنیه و نابینایی به وجود می‌آید
در نبود این نوع سلول‌های بنیادی، قرنیه شکل نامنظمی به خود می‌گیرد و کدر می‌شود و هم بینایی فرد از دست می‌رود و هم فرد به عفونت‌های چشمی آسیب‌پذیر می‌شود. آسیب قرنیه ممکن است ناشی از مواد شیمیایی با حرارت یا بیماری به نام «آنیریدیا» (aniridia) (نبود مادرزادی قرنیه یا از بین رفتن آن در اثر جراحات) باشد که به از دست رفتن بینایی و درد قرمزی مزمن چشم منجر می‌شود.
قرنیه سالم شفاف است- اما هنگامی که این سلول‌های بنیادی تخصص‌یافته در آن از دست می‌روند، بافت جوشگاهی در قرنیه تشکیل می‌شود که آن را کدر می‌کند.
- پیوند سلول‌های بنیادی رشد داده شده در غشای آمنیونی
پژوهشگران در مرکز علوم بالینی مغز در دانشگاه ادینبوروی اسکاتلند به سرپرستی پروفسور بالیجان دیلون برای نخستین بار از نمونه‌های برداشته شده از افرادی که چشم‌هایشان را برای استفاده بعد از مرگشان اهدا کرده بودند، استفاده کردند تا این نوع سلول‌های بنیادی را رشد دهند. این نمونه‌ها که ۲۴ ساعت پس از مرگ اهداکنندگان برداشته شده بودند، روی غشاهای آمنیونی مربوط به جفت رشد داده شدند.
۱۴ بیمار در سنین ۲۰ تا ۷۴ سال به طور اتفاقی دو گروه تقسیم شدند. در یک گروه هشت نفری پرده آمنیونی حاوی سلول‌های بنیادی پیوند زده شد. در بقیه افراد (گروه شاهد) فقط پرده آمنیونی بدون سلول بنیادی پیوند زده شد.
همه این بیماران داروهای مهارکننده ایمنی برای جلوگیری از رد پیوند و نیز قطرهای چشمی حاوی مواد شیمیایی تحریک‌کننده رشد دریافت کردند.
در پنج نفر از گروه پیوند و چهار نفر از گروه شاهد بهبود بینایی رخ داد که تفاوت معناداری از لحاظ آماری میان دو گروه را نشان نمی‌دهد. به گفته این پژوهشگران این عدم تفاوت احتمالا به علت استفاده از قطره‌های چشمی در هر دو گروه بوده است.
اما بهبودی مداوم و قابل‌توجه در لایحه سطحی کره چشم که با «نمره سطحی کره چشمی» (OSS) مشخص می‌شود، فقط در گروه دریافت‌کننده سلول بنیادی رخ داده بود. این نمره مجموعه‌ای از عوامل از جمله بینایی، درد چشمی، احساس جسم خارجی در چشم و راحتی فرد در خواندن، رانندگی، استفاده از کامپیوتر و تماشای تلویزیون مشخصی می‌شود.
در مجموعه در این کارآزمایی بالینی عوارض جانبی مهمی مشاهده نشد.
به گفته دانشمندان گرچه این نتایج «امیدوارکننده» هستند، اما هنوز باید بررسی‌های بیشتری درباره ایمنی و تاثیربخشی این نوع پیوند انجام گیرد، بنابراین نیاز به کارآزمایی‌های بالینی بیشتری وجود دارد.
نظر شما